مقدمه
شبکههای اجتماعی بستری جهت تعاملات انسانی بدون محدودیت زمان و مکان فراهم کرده‌اند. به دلیل یک‌جانبه بودن رسانه‌های رایج مانند روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون که ماهیت انحصاری و یک‌طرفه دارند سبب شده مردم به شبکههای اجتماعی علاقه‌مند شده و به دنبال انتشار و کسب اطلاعات در این شبکه ها هستند. به علاوه توسعه زیرساخت‌های دسترسی به این شبکه‌ها موجب شده که جمعیت قابل توجهی از شهروندان به راحتی به این شبکه‌ها دسترسی داشته باشند.
ظرفیت شبکههای اجتماعی این قابلیت را ایجاد می‌کند که از آنها برای شناخت مسائل و تعیین راه حل آنها در سطوح فردی و اجتماعی، برقراری روابط اجتماعی و سیاست‌گذاری عمومی استفاده کرد.
فراگیر شدن گوشی‌های هوشمند سبب شده تا شبکههای پیامرسان تلفن همراه به سهولت در دسترس کاربران قرار گیرد. شبکههای اجتماعی پیامرسان با قابلیت اشتراک‌گذاری و تبادل داده‌های چند رسانه ای نقش مهمی در تغییرات اجتماعی و تغییر سبک زندگی مردم ایفا می‌کند. در این گزارش به بررسی دو پیامرسان خارجی واتس‌اپ و سیگنال می‌پردازیم.
ساختار شبکه‌ای در فضای مجازی به دو دسته شبکههای اجتماعی و شکه‌های پیامرسان تقسیم می‌شود. شبکه های پیامرسان شبکه‌هایی هستند که نقش کانال تبادل اطلاعات را با مخاطبین و کاربران دیگر ایفا میکنند با این حال زمینه‌ی ارتباطی محدودتری نسبت به شبکههای اجتماعی دارند.
در شبکههای اجتماعی کاربر با مخاطبین عام‌تری در ارتباط است و شبکه گسترده‌تری از روابط ایجاد می‌شود. مجموعه‌ای از شبکههای اجتماعی با ماهیت اشتراک‌گذاری عکس و ویدئو و کلیپ ایجاد شده است برنامه‌هایی نظیر اینستاگرام، یوتیوب، لایکی و تیک تاک از این دسته‌اند. شبکههای اجتماعی نظیر توییتر نیز از جمله شبکههای اجتماعی متن‌حمور هستند. برخی شبکه اجتماعی که به تازگی وارد بازار شده‌اند بر پایه اشتراک‌گذاری صوت کاربران ایجاد شده‌اند. در این گزارش به دنبال تحلیل جدیترین اپلیکیشن شبکه‌ی اجتماعی به نام کلابهاوس هستیم که از همین جمله‌اند.
۱.معرفی اپلیکیشن کلابهاوس (Clubhouse)
کلابهاوس در آوریل سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد. این شبکه توانست در مدت یک ماه محبوبیت قابل توجهی پیدا کند و براساس اطلاعاتی که در بخش ویکی‌پدیای این شبکه اجتماعی دیده می‌شود، از دسامبر سال ۲۰۲۰، این برنامه ۶ میلیون کاربر ثبت شده داشت که فقط با دعوتنامه برای کاربران سیستم عامل ios در دسترس بود.
البته همچنان هم اپلیکیشن این شبکه اجتماعی در اختیار کاربران سیستم عامل ios قرار دارد و به گفته صاحبان این شبکه اجتماعی به زودی نسخه اندروید آن هم روانه بازار می‌شود. هرچند همین حالا هم برخی کاربران اندروید با استفاده از نسخه غیر اصل امکان استفاده از کلابهاوس را دارند.
در اوایل سال ۲۰۲۱، این اپ بیش از ۵ میلیون دانلود از اپل استور داشته و ارزش آن نزدیک به یک میلیارد دلار رسیده است. در حال حاضر تنها از طریق دعوتنامه افراد می‌توانند عضو کلابهاوس شوند.
در این پلتفرم افراد می‌توانند به طور زنده با یکدیگر صحبت کنند و نظرات خود را به اشتراک بگذارند. در این اپلیکیشن بر خلاف سایر شبکههای اجتماعی تنها می‌توانید از صوت برای برقراری ارتباط استفاده می‌شود.
از زمان راه اندازی، کلابهاوس به طور فزاینده‌ای به یک پدیده فرهنگی در سراسر جهان تبدیل شده است.از این رو سیاستمداران ، افراد مشهور و کارشناسان از همه اقشار جذب این برنامه شده‌اند. طبق گفته پاول دیویسون، یکی از بنیانگذاران تعداد کاربران فعال این برنامه به ۲ میلیون نفر در هفته رسیده است.
آنچه کلابهاوس را از سیستم عامل‌های دیگر جدا می کند، قدرت صداست. یک مکالمه زنده کوتاه با لحن متفاوت میتواند روابط نزدیکتری از ده‌ها پست نوشته شده و پیام های متنی که از طریق شبکه های اجتماعی معتبری مانند فیس بوک و توییتر ارسال می شوند، ایجاد کند. کلاب هاس همچنین در مرحله ای است که تقریباً به صورت هفتگی نوآوری های جدیدی مانند انواع اتاق های مختلف، خبرهای اعلان مبتنی بر فعالیت و تقویم های رویداد را اضافه کرده است.
این اپلیکیشن در زمان شیوع ویروس کرونا در مدت زمان اندکی توانسته کاربران بسیاری را با خود همراه کند. زیرا مردم در حالی که از تعاملات حضوری و فعالیت های بیرونی پرهیز میکنند، به دنبال راه‌هایی برای معاشرت هستند. اما استفاده از کلابهاوس ممکن است ماندگارتر از آن باشد که بسیاری پس از بازگشت زندگی روزمره به حالت عادی باور دارند. این برنامه زمینه‌ساز یک روش مناسب برای ملاقات افراد جدید از طریق مکالمه و گوش دادن به رویدادهای مشابه کنفرانس است که پیش از این حضور فرد در آن اجتماعات دشوار بود.
رقابت شبکههای اجتماعی با کلابهاوس
همانطور که اشاره شد شبکه اجتماعی کلابهاوس در مدت زمان کوتاهی با رشدی شگفت انگیز مواجه شد. این شبکه اجتماعی در سال اول فعالیتش بیش از ۱۰ میلیون بار دانلود شده است. این در حالی است که این پلتفرم تنها روی سیستم عامل iOS در دسترس است و کاربران هم بدون داشتن دعوت نامه نمی توانند به طور مستقیم در آن ثبت نام کنند. پس از این موفقیت و رشد انفجاری، توییتر، لینکدین، دیسکورد، اسپاتیفای و تلگرام همگی پلتفرمی شبیه به کلابهاوس راه‌اندازی کرده‌اند یا در حال کار روی چنین پلتفرمی هستند. گفته می‌شود فیسبوک نیز به‌زودی سرویس مشابهی معرفی می‌کند.
رقابت توییتر با کلابهاوس
از آنجایی که توییتر برنامه کلاب هاوس (Clubhouse) را تهدیدی جدی برای خود می داند، در پی رقابت با این برنامه، قابلیت چت صوتی audio chat room را در اپلیکیشن موبایلی خود با نام سرویس توییتر Spaces برای تمامی کاربران اندروید و iOS فراهم کرده است.
اوایل دسامبر ۲۰۲۰ شرکت توییتر سرویس توییتر Spaces خود را با قابلیت چت صوتی در رقابت با این برنامه معرفی کرد و سپس در ماه ژانویه ۲۰۲۱ نسخه ی محدود شده ی آن را در در دسترس سیستم عامل iOS قرار داد.
اگرچه توییتر برای رقابت با کلابهاوس ابزار اسپیس « Spaces For chat » یا چت صوتی را ساخت و آزمایش کرد اما در خبرها آمده که توییتر قبلاً در مورد ایده خرید مستقیم کلابهاوس بحث کرده است.
رقابت تلگرام با کلابهاوس
اواخر اسفند ۱۳۹۹ تلگرام در رقابت با کلاب هاوس با قابلیت چت صوتی در کانال‌ها بروز شد تا امکان چت صوتی در گروه‌ها و کانال‌های بدون محدودیت در شمار اعضا را فراهم کند. با توجه به اینکه با این قابلیت امکان چت صوتی برای میلیون‌ها نفر فراهم می‌شود، از این ویژگی به عنوان رادیوی قرن ۲۱ یاد می‌شود. در ادامه تلگرام قصد دارد در بروزرسانی دیگری، امکان زمان‌بندی چت‌های صوتی را نیز در اختیار مدیران کانال‌ها قرار دهد.
رقابت اینستاگرام و فیسبوک با کلابهاوس
در گذشته خبری منتشر شده بود مبنی بر اینکه اینستاگرام به زودی چت صوتی را فعال می کند. این شبکه اجتماعی که در سال‌های گذشته بسیاری از قابلیت‌های اپ‌های مختلف مانند اسنپ‌چت و تیک تاک را با نامهای متفاوتی در اختیار کاربران قرار داده، احتمالا به‌زودی امکان چت صوتی را نیز فراهم می‌کند.
بر طبق گزارش نیویورک تایمز، فیسبوک به کارمندان خود سفارش داده است که محصولی مشابه کلابهاوس بسازند. اگرچه فیسبوک دارای اتاقهای فیلمبرداری و سایر گزینه های ملاقات مجازی است، اما آنها معتقدند عملکرد کلابهاوس متفاوت است.
بر همین اساس فیس بوک مجموعه جدیدی از ویژگی های صوتی را برای کمک به رقابت با کلاب هاوس معرفی کرده است.
این ویژگی ها شامل “Rooms” های فقط صوتی برای چت های زنده و همچنین “soundbites” برای به اشتراک گذاری پیام های صوتی کوتاه و یک ویژگی جدید پادکست است. فیس بوک گفت، این ویژگی ها هنوز راه اندازی نشده اند، اگرچه رومز صوتی تا تابستان امسال در دسترس خواهند بود.
رقابت ردیت با کلاب هاوس
بعد از فیسبوک که یکی از رقیب‌های اصلی کلاب هاوس به شمار می‌رفت حالا برنامه‌ای به نام ردیت تاک به بازار آمده توسط تیم توسعه دهنده شبکه اجتماعی ردیت ساخته شده که تفاوت چندانی با این شبکه اجتماعی ندارد اما این برنامه برای کاربران ردیت یا Subreddits توسعه پیدا کرده است. افراد می‌توانند از در برنامه Reddit Talk از طریق صوت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند اما در حال حاضر این برنامه آزمایشی است و در دسترس عموم مردم قرار ندارد.
گفتنی است شبکه اجتماعی ردیت یکی از شبکههای اجتماعی بسیار قدیمی در جهان است که بخش عمده‌ای از گیمرها و افراد فعال در زمینه فناوری در این شبکه اجتماعی حضور دارند و اخبار و موارد جدید موجود در بازی‌ها معمولا از این شبکه اجتماعی فاش می‌شود.
نحوه استفاده از کلابهاوس
استفاده از کلابهاوس بسیار ساده است اما کاربران باید پیش از نصب و استفاده از آن از طرف شخص دیگری دعوتنامه داشته باشند یا نام خود را در لیست انتظار رزرو کنند. بعد از دریافت دعوتنامه کاربر میتواند که در اتاق‌ها» (Rooms)عضو شود یا روم جدیدی را با میزبانی خود ایجاد کند. مانند سایر شبکههای اجتماعی نیز در بخش خوراک (Feed) مواردی نمایش داده می‌شوند که آنها را دنبال (Follow) کند.
منوی اصلی در کلابهاوس مشابه تصویر زیر است که در آن می‌توان افراد، نام‌ها و کلمات کلیدی را جستجو کرد. همچنین امکان ارسال دعوتنامه، مشاهده رویدادها و اعلان‌ها و دسترسی به پروفایل از طریق این بخش انجام می‌گیرد.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌شود آیکون زنگوله‌مانندی که با یک دایره قرمز وجود دارد. فعالیت‌های مختلف در کلابهاوس به کمک این آیکون اطلاع‌رسانی می‌شوند. یعنی اگر افراد جدیدی به این شبکه اجتماعی پیوسته باشند یا اینکه فعالیتی در روم‌های مورد نظر یا توسط مخاطبان کاربر صورت بگیرد، با لمس این آیکون از آن اطلاع پیدا می‌کند. در ادامه متن نیز شرح بخش‌های مختلف این اپلیکیشن بررسی می‌شود.
نسخه های غیر رسمی ارائه شده برای پلتفرم‌های مختلف
نسخه‌هایی غیر رسمی نیز توسط توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های موبایل نوشته شده‌اند که گرچه نمی‌توان امنیت آنها را تضمین کرد اما می‌توان برای آشنا شدن با این اپلیکیشن و امتحان کردن قابلیت‌های آن از این نسخه‌ها بهره گرفت. نسخه‌های اندروید، مک و لینوکس توسط توسعه‌دهندگان ایرانی نوشته شده‌اند که البته نسخه‌های کامل‌تری از نوع روسی آن برای اندروید هستند.
Hallway یا تالار ورودی در کلابهاوس
تالار ورودی (Hallway) نامی است که کلاب هاس برای صفحه خوراک در نظر گرفته است و در آن، چت‌روم‌های آنلاین و فعال قابل مشاهده است.
منو بالایی
در تصویر قبل، منو بالایی Clubhouse نمایش داده شده است. به ترتیب از چپ به راست گزینه‌های مختلفی وجود دارند. اولین آیکون از سمت چپ، امکان جستجو (Member Search) است که افراد مختلف را می‌توان از طریق نام کاربری، نام یا کلمات کلیدی موجود در پروفایل آنها جستجو کرد. سپس آیکون پاکت نامه وجود دارد که برای ارسال دعوتنامه در نظر گرفته شده است و جلوتر نیز به آن پرداخته می‌شود.
گزینه سوم، آیکون تقویم است و رویدادهای پیش رو در آن درج شده‌اند. بخش اعلان‌ها (Notifications) آیکونی زنگوله‌مانند را شامل می‌شود که از طریق آن امکان مشاهده اعلان‌ها وجود دارد. در نهایت نیز آیکون پروفایل وجود دارد که تصویر پروفایل و بیو در آن قرار می‌گیرد.
تنظیمات کلابهاوس
در صفحه پروفایل آیکون چرخ‌دنده وجود دارد که با ورود به آن کاربر به تنظیمات اپلیکیشن هدایت می‌شود. اولین بخش از این تنظیمات، بخش اعلان‌ها است که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
در بخش «Frequency»دفعات نمایش اعلان‌ها رقابل تنظیم است. اگر گزینه «Include Trending Rooms» فعال باشد، کاربر میتواند اعلان‌های مربوط به روم‌های محبوب را دریافت کند. برای توقف اعلان‌ها نیز باید از گزینه «Pause Notifications» استفاده شود.
در بخش «What’s New»، فهرستی از آخرین به‌روزرسانی‌های اپلیکیشن آورده شده است. برای دسترسی به سوالات متداول و ارتباط با کلابهاوس می‌توان از بخش «FAQ/Contact us» استفاده کرد. برای گزارش مشکلات گزینه «Report Incident» وجود دارد. آیین‌نامه‌ها و راهنماهای کلابهاوس در بخش «Community Guidelines» قرار دارند. همچنین، شرایط استفاده از خدمات و سیاست‌های حفظ حریم خصوصی به ترتیب در بخش‌های «Terms of Services» و «Privacy Policy» قرار داده شده‌اند.
روم در کلابهاوس
نکته مهم در رابطه با روم‌ها این است که تمامی آنها قابل مشاهده نیستند. بلکه آنها توسط الگوریتم‌های اپلیکیشن به کاربر نمایش داده می‌شوند. عناصری نمایش داده شده برای روم‌ها در زیر فهرست شده است.
- نام کلوپ در کنار آیکون سبزرنگ خانه
- نام روم که در برخی موارد برای زیبایی و خوانایی بیشتر از ایموجی‌ها در آن استفاده شده است.
- فهرستی از تعداد گویندگان و حضار
Stage و Speaker در روم کلابهاوس
بعد از اینکه کاربر وارد یک روم شود، صحنه (Stage) را به همراه شنوندگان آن مشاهده می‌کنید. فهرستی از تمامی افراد حاضر در صحنه به همراه عکس پروفایل و نام کوچک نمایش داده شده است. اگر کاربری در هفته گذشته عضو شده باشد، آیکونی (ایموجی مهمانی) در کنار نام او نمایش داده خواهد شد و همچنین علامت میکروفون بیانگر قطع یا وصل بودن صدای او خواهد بود.
در Stage روم کلابهاوس، افرادی موسوم به گوینده (Speaker) قرار می‌گیرند که در حال حاضر مشغول صحبت هستند و حضار (Audience) یا شنوندگان نیز با توجه به نام آنها، نقش شنونده را در روم کلابهاوس دارند.
نحوه ایجاد روم در کلابهاوس
در حالت کلی، زمانی‌که یکی از چت‌روم‌های صوتی ایجاد می‌شود، افراد مختلف به آن وارد می‌شوند و این امکان برای کاربران وجود دارد که راجع به موضوع مورد نظر خود شروع به صحبت کنند. این امکان وجود دارد تا روم‌هایی تحت کلوپ‌های مشخصی ایجاد کرد.
نحوه عملکرد روم‌ها در کلابهاوس
با ورود به روم‌ها در کلابهاوس صحنه‌ای قرار دارد که در آن افراد مختلف اجازه صحبت دارند. صحنه‌ها شامل مدیر (Moderators) و گویندگان (Speakers) است که مدیران با ستاره سبز نشان داده شده‌اند. وظایف مدیر در زیر فهرست شده‌اند:
- قطع و وصل صدای گویندگان: با لمس دکمه میکروفون روی آیکون آنها می‌توان صدای گوینده را قطع و وصل کرد.
- اضافه کردن افراد به صحنه: برای این کار افراد متقاضی باید اجازه بگیرند که با این کار، اعلانی برای مدیر نمایش داده می‌شود و امکان تایید یا به تعویق انداختن درخواست وجود دارد.
- امکان انتقال گویندگان و تبدیل آنها به حضار: با این کار، گویندگان دیگر صحنه‌ی برای صحبت نخواهند داشت.
شنوندگان نیز فالوورهای افراد در سایر روم‌ها را تشکیل می‌دهند. زمانی که کاربر در سطح حضار (Audience Level) قرار دارد میتواند با فشردن آیکون دست، به اصطلاح دست خود را برای صحبت بلند کند. در صورتی که مدیر اجازه دهد، امکان صحبت در صحنه را خواهد داشت. تمامی افراد حاضر در روم این امکان را خواهند داشت که با فشردن دکمه «+»، به روم وارد شوند.
ایجاد کلوپ در کلابهاوس
کلوپ‌ها، گروه‌هایی بر مبنای علاقه‌مندی‌های مختلف هستند که افراد می‌توانند در آنها عضو شوند. در حال حاضر هر شخص تنها ۲ کلوپ را میتواند راه‌اندازی کند و برای آن باید فرمی پر کند و منتظر جواب باشد. البته در آینده‌ای نزدیک این فرآیند ساده‌تر خواهد شد.
کلوپ‌های کلابهاوس همچون آنچه که در تصویر زیر نمایش داده شده است، برای ایجاد اجتماعات درون‌برنامه‌ای کاربرد دارند. لازم به ذکر است که روم‌ها در کلوپ‌ها می‌توانند به صورت عمومی یا خصوصی انجام فعالیت کنند.
در حال حاضر کلابهاوس از موسسان کلوپ‌ها می‌خواهد که حداقل یک مکالمه تکراری را میزبانی کنند. برای اینکه کاربر بتواند کلوپی تاسیس کند باید سه مکالمه یا همایش صوتی تکراری را برگزار و بعد از آن، فرم درخواست خود را پر کند. توجه داشته باشید که چهار نوع عضویت در کلوپ‌های کلابهاوس وجود دارند که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.
- موسس (Founder): صاحب کلوپ است. صاحب کلوپ میتواند توضیحات و قوانین مربوط به کلوپ را سازماندهی کند و تمامی این موارد به تایید هیچ درخواستی نیاز ندارند.
- مدیر (Admin): توسط موسس یا سایر مدیران (ادمین‌ها) منصوب می‌شود. مدیر میتواند حذف و اضافه اعضا را انجام دهد و روم‌های عمومی و خصوصی را ایجاد کند.
- اعضا (Members): عضو تاییدشده کلوپ هستند. عضو میتواند روم‌های خصوصی برای کلوپ ایجاد کند. همچنین این امکان برای او وجود دارد که در روم‌های عمومی و خصوصی شرکت و اعضای سایر کلوپ‌ها را برای عضوگیری انتخاب کند.
- دنبال‌کننده (Follower): عضو رسمی کلوپ نیست. فالوور میتواند فعالیت‌ها عمومی کلوپ را دنبال کند اما امکان ایجاد روم برای کلوپ را نخواهد داشت.
دریافت دعوتنامه کلابهاوس
ساده‌ترین راه برای دریافت دعوتنامه کلابهاوس این است که از اعضای فعلی کلابهاوس درخواست شود تا دعوتنامه ارسال کنند. البته بر اساس توضیحات این نرم‌افزار در فروشگاه اپل، هر کاربر با ثبت‌نام و رزرو نام خود در فهرست انتظار کلابهاوس میتواند منتظر دریافت دعوتنامه باشد. ذکر این نکته ضروری است که اگر شخص دیگری برای کاربر دعوتنامه ارسال کند، نام آن شخص نیز در پروفایل اصلی کاربر به همراه نام و تاریخ عضویت نمایش داده می‌شود.
۲.میزان محبوبیت کلابهاوس در جهان و ایران
اواسط بهمن ۱۳۹۹ ایلان ماسک میزبان یک چت صوتی در این شبکه اجتماعی بود. این رویداد که به طور مستقیم در یوتیوب هم پخش شد، «کلاب هاوس» را به صدر جدول شرکت‌های نوپا یا استارت آپ فرستاد و افراد برای عضویت در آن مشتاق شدند.
بعضی از ثروتمندترین و معروفترین افراد دنیا از این اپلیکیشن استفاده میکنند. غول‌های فناوری مثل ایلان ماسک و مارک زاکربرگ؛ رپرهایی مثل دریک و کانیه وست؛ و ستاره تلویزیونی اپرا وینفری از جمله افراد سرشناسی هستند که در کلابهاوس عضویت دارند. برای مردم سراسر جهان حضور در روم‌هایی که این افراد حاضرند و شنیدن صحبت‌هایشان و گفتگو کردن بی‌واسطه با آنها بسیار جذاب است.
با اینکه نزدیک به یک سال از راه‌اندازی این شبکه اجتماعی می‌گذرد؛ اما از اواسط بهمن ماه سال گذشته (۱۳۹۹)، استفاده از کلابهاوس در بین کاربران داخل کشور افزایش یافته است. روزانه در سایر پلتفرم‌ها نظیر توئیتر یک کاربر به دنبال دعوتنامه برای حضور در این شبکه اجتماعی است. کار تا جایی پیش رفته که دعوتنامه‌های حضور در کلابهاوس در برنامه دیوار با قیمت‌های متفاوت به فروش می‌رسد.
همچنین دیده شده کلاهبرداران نیز اقدام به فروش لینک‌های جعلی دعوتنامه‌های اتاق گفت‌وگو میکنند، به نحوی که کاربر پس از خرید و واریز وجه، متوجه می‌شود قادر به ورود به اتاق گفت‌وگوی مدنظر نیست. یکی دیگر از اقدامات کلاهبرداران این است که با راه‌اندازی سایت‌های جعلی شبیه به سایت‌های اصلی، به ربودن اطلاعات افراد، اغلب برای سوءاستفاده‌های مالی اقدام میکنند.
آمار دقیقی از حضور کاربران ایرانی در کلابهاوس موجود نیست اما در دو ماه گذشته فعالیت کاربران ایرانی در آن بسیار بیشتر شده است. اکثر اتاقهای مجازی تشکیل شده جنبه سرگرمی دارند و حتی برخی از اتاق‌ها با نام سکوت، ایجاد شده‌اند تا کاربران را جذب فالوئر کنند. البته در این شبکه بحث‌های تخصصی در مورد نحوه توسعه کسب‌وکار، وضعیت اکوسیستم استارتاپی ایران، دیجیتال مارکتینگ، انتخابات ۱۴۰۰ و … در اتاق‌ها با حضور هزاران نفر به گفتگو گذاشته می‌شود.
با افزایش فعالیت ایرانیان در کلابهاوس و تب دعوت در آن، سیاستمداران نیز به کلابهاوس پیوستند. شاید یکی از اولین دولتمردانی که به این شبکه وارد شد، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات بود که در اکثر اتاقهای مربوط به حوزه ICT یا موضوعات غیر ICT حضور دارد.
پیوستن محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه با دعوت وزیر ارتباطات یکی از پر سروصداترین اتفاق‌های کلابهاوس برای جامعه ایرانی بود. او اواسط فروردین و بعد از بالا گرفتن انتقادها نسبت به همکاری ۲۵ ساله چین و ایران به این شبکه پیوست و در عرض چند ثانیه توانست هزاران فالوئر را به سمت خود جذب کند.
تا کنون محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی، علی مطهری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و رستم قاسمی ویزر سابق نفت از جمله مسئولین سیاسی بوده اند که در کلابهاوس حاضر شده و با کاربران گفتگو کرده‌اند.
۳.بررسی فیلترینگ کلابهاوس در ایران و جهان
همراه با گسترش نفوذ استفاده از برنامه کلابهاوس در جهان چند کشور با به خطر دیدن منافع سیاسی خود این برنامه را فیلتر کردند. وب سایت فعال ضد سانسور GreatFire.org در توییتر اعلام کرد که این برنامه برای کاربران در چین مسدود شده است.
عمان نیز با استناد به این که اپلیکیشن کلابهاوس فاقد مجوز فعالیت در این کشور است، دسترسی به این برنامه را مسدود کرد. اندونزی نیز به این اپلیکیشن اعلام کرده بود که در صورت عدم دریافت مجوز لازم برای فعالیت، از ادامه کارش ممانعت به عمل می‌آید.
فیلترینگ کلابهاوس در ایران
اولین زمزمه‌ها از فیلتر کردن کلابهاوس در ایران از اتاق گفتگوی وزیرامورخارجه مطرح شد. محمدجواد ظریف در ۱۲ فروردین در شبکه اجتماعی کلابهاوس حاضر شد و در اتاقی با موضوع «ناگفته های تفاهم نامه ایران و چین» به سوالات مخاطبان پاسخ داد.
شهاب مرادی، کارشناس فرهنگی در پایان این گفت‌وگو از ظریف و آذری جهرمی در خواست کرد تا ویژگی‌های کلابهاوس را در هیات دولت بگویند و با توجه به زمزمه‌های ایجاد شده، جلوی فیلتر این پلتفرم را بگیرند. ظریف در پاسخ گفت: «من و آذری جهرمی نه فیلتر می‌کنیم و نه موافق فیلتر هستیم.» جهرمی هم به شهاب مرادی گفت: «شما به رفقا بگویید حل است که فیلتر نشود.» که مرادی هم در پاسخ گفت: «من به رفقا گفته‌ام اما شما هم بگویید خوب است.»
چند روز بعد روزنامه کیهان ۱۸ فروردین یادداشتی منتشر کرد و با انتقاد از دولت به دلیل مدیریت نکردن شبکههای مجازی نوشت: «برخی مسئولان در حوزه مجازی یا حوزه‌های اجرایی دیگر به جای حمایت از شبکههای اجتماعی داخلی، اشتیاقی عجیب برای استفاده از پیامرسان‌های خارجی دارند. به عنوان نمونه، برنامه صوت‌محور جدید آمریکایی کلابهاوس که اخیرا در ایران عرضه شده، محل حضور تعداد زیادی از وزرا و مسئولان دولتی شده و چه بسا همین حضور و تبلیغ بیشتر به شناخته شدن این پیام رسان غیر بومی کمک می‌کند! مجلس، قوه قضائیه، دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی باید جدی‌تر از همیشه به موضوع ورود کرده و با کم‌کاری‌ها ،ترک فعل‌ها یا برخی وادادگی‌های مضر در عرصه مدیریت و شاید خیانت‌ها و اهداف پشت پرده‌ای که مانع قدرت‌یابی مجازی کشور می‌شوند،برخورد کنند.»
در پی این انتقادات محمد جواد آذری جهرمی در موضع دفاع از استفاده از اپلیکیشن‌های شبکههای اجتماعی برامد و اظهار داشت اینکه فضای مجازی، مجادلات و فحاشی را به گفتگو و تعامل اجتماعی سوق داده، امید بخش است. باید از ایجاد فضای گفتگو استقبال کرد.
وزیر ارتباطات گفت:«ناراحتی صداوسیما مثل بسیاری دیگر از رفتارهای آنها برای من هم قابل درک نیست، کسانی که به دنبال افزایش همبستگی ملی هستند از این گفتگوها حمایت میکنند. گفتگوهای صوتی یک نوآوری جدید در فضای مجازی دنیا است و ضمن استفاده از آن، از توسعه در پلتفرم‌های ایرانی هم استقبال و حمایت می‌کنیم. همانطور که دادستان محترم کل کشور دیروز گفته بودند، مبحثی برای بستن این پلتفرم مطرح نشده است.»
روزنامه کیهان چند روز بعد در شماره‌ای که ۲۸ فروردین منتشر کرد ادعای اینکه «کیهان خواستار فیلتر کلابهاوس است.» را کذب و تحریف مطالب این روزنامه خواند که از سوی اصلاح‌طلبان مطرح شده و نوشت: «در یک فضای غبارآلود و بی‌حساب‌وکتاب می‌توان هر شایعه و ادعایی را منتشر کرد و هر دروغ شاخداری را به خورد افکار عمومی داد. چند روز پیش از این نیز، مدعیان اصلاحات با تحریف یکی از سرمقاله‌های روزنامه کیهان مدعی شدند: «کیهان خواستار فیلتر کلابهاوس شده است!» در حالی که در مطلب مذکور، به هیچ عنوان چنین چیزی مطرح نشده بود.»
در همین زمان یک ویدئو در بین کاربران شبکههای اجتماعی منتشر شد که کلابهاوس را وسیله‌ای برای نفوذ یهودیان بر ایران می‌خواند. در این ویدئو فردی مدعی شد که یکی از موسسان کلابهاوس ریشه یهودی دارد و با این فرضیه به این نتیجه رسیده که کلاب هاوس اساسا ابزار جاسوسی علیه ایران است. برخی از سایت‌ها و خبرگذاری‌ها انتشار این دست ویدئوها را فشار یک جربان سیاسی خاص جهت فیلتر تلگرام عنوان کردند.
اختلال کلابهاوس در ایران
در ایران این برنامه تاکنون فیلتر نشده است. با این همه بحث‌هایی نیز درباره بومی سازی و جایگزینی آن مطرح شده است. برای مثال معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی بیان کرد که ایجاد مشابه داخلی کلابهاوس به راحتی مقدور است. وی با دعوت از بخش خصوصی برای ایجاد خدمتی مشابه کلابهاوس در داخل کشور تاکید کرده است که ایجاد سرویس و خدماتی مشابه کلابهاوس در داخل کشور با توجه به زیرساخت‌های داخلی به راحتی مقدور است.
کمی بعد از این سخنان بود که در ۱۹ فروردین دسترسی کاربران همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران به شبکه اجتماعی کلابهاوس با مشکلاتی مواجه شد که شائبه فیلتر شدن این برنامه را ایجاد کرد. حتی برخی رسانه‌ها مدعی شدند؛ فیلتر کلابهاوس به اپراتورهای همراه ابلاغ شده است.
محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات که در همان زمان در ۱۹ فروردین در یکی از اتاقهای گفتگوی کلابهاوس همراه عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی حضور داشت، شایعه فیلتر این اپلیکشن را تکذیب کرد. آذری جهرمی بیان کرد: «طبق بررسی‌های صورت گرفته از سوی وزارت ارتباطات، حدود ساعت ۴ بعدازظهر امروز اختلالی در اپلیکشن کلابهاوس برای کاربران یکی از اپراتورهای تلفن همراه به وجود آمد که پس از گذشت دقایقی این اختلال بر‌طرف شد.»
وزیر ارتباطات بحث‌هایی که راجع به فیلتر شدن کلابهاوس مطرح شده را نوعی تشویش اذهان عمومی دانست و بیان کرد اطلاعی از علت اختلال در بستر این اپلیکشن ندارد اما این اختلال ارتباطی به فیلترینگ کلابهاوس ندارد.
با این حال از ۲۰ فروردین دسترسی کاربران همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران به شبکه اجتماعی کلابهاوس امکان‌پذیر نبود. در حالی که دادستان کل کشور گفته بود برنامه‌ای برای فیلتر کلابهاوس وجود ندارد و وزیر ارتباطات ضمن تاکید بر گفته‌های دادستان کل کشور، بر استفاده مردم از این فضا و تعامل تاکید کرده بود.
در این میان حسین‌پور نماینده شهرستان اسفراین در مجلس شورای اسلامی در توییتی فیلتر کردن کلابهاوس را تصمیم درست و منطقی عنوان کرد.
جلیل محبی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکردرباره کلاب هاوس در توییتر خود نوشته «چیزی که از کلاب هاوس می‌فهمم این است که فضای بسیار مناسبی برای دشمن است که از فضای سیاسی و اجتماعی ایران درک درستی به دست بیاورد. واقعا چرا چنین محیطی خودمان نمی‌سازیم.»
پیشنهاد او برای ساخت اپلیکیشن مشابه در داخل احتمالا از روز اول رونق این شبکه در ایران مورد توجه قرار گرفته است. امیر خوراکیان معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی با دعوت از بخش خصوصی، گفت: «ایجاد مشابه داخلی کلاب هاوس به راحتی مقدور است.»
محبی پیش از این نیز بیان کرده بود که فضای کلابهاوس را برای امر به معروف مسئولین کارآمد نمی‌داند. البته چند روز بعد نظر خود را تغییر داد و نوشت: «کلابهاوس یک شبکه اجتماعی نیست. فضایی است که میتواند سیاسیون را تا حدی پاسخگو کند.»
گفتنی است در نهایت جلیل محبی خود نیز در کلابهاوس فعالیتش را آغز کرد. او در روم‌های مختلف با موضوعات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی شرکت کرده و با کاربران گفتگو می‌کند. محبی برخی از گفتگوهایش در کلابهاوس را از قبل در توییتر اطلاع می‌دهد.
اعضای کابینه دولت نیز استفاده حداکثری از این فضا داشتند. به عنوان مثال گفتگوی چالشی ظریف و صالحی و همتی با منتقدین در این فضا سروصدای زیادی را به همراه داشت تا جایی که به خارج از مرزهای ایران نیز رسید و جمعی از سناتورهای آمریکایی مدیران کلابهاوس را بخاطر ایجاد تریبون برای مسئولین دولت ایران به توضیح فراخواندند.
زمزمه‌های اختلاف بین دولت و مخالفان برای فیلتر کلابهاوس از ۱۹ فروردین و پس از اختلال این شبکه اجتماعی در همراه اول شدت یافت و معزی مسئول اطلاع رسانی دولت، ضمن تاکید بر عدم صدور دستور رسمی قضایی، از عزم گروهی برای انسداد یا اختلال در کلابهاوس گفت.
برخی شایعات حکایت از این دارد که این اختلال می تواند عمدی باشد که در صورت صحت بنا بر ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی، که به اختلال عمدی در ارتباطات اشاره دارد، محکومیت سنگینی را برای مدیران این اپراتورها به دنبال دارد.
در نهایت در ۲۹ فروردین معزی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رییس‌جمهور در توییتی پس از اختلال برخی اپراتورها در ارتباطات اینترنتی کاربران را عمدی خواند و بیان کرد: «هیئت وزیران پس از دستور صریح رییس جمهور، عصر امروز ضمن تاکید بر حق آزاد شهروندان در دسترسی به اطلاعات و خلاف برشمردن اقدامات اخیر اپراتورها، به پشنهاد وزیر ارتباطات، جرایم سنگینی برای اینگونه تخلفات تصویب کرد.»
در تاریخ ۲۲ فروردین سازمان تنظیم مقررات وزارت ارتباطات با ارسال هشداری به سه اپراتور اصلی کشور به آنها ۲۴ ساعت فرصت داد تا اختلال مشهود در شبکه اجتماعی کلابهاوس را بر طرف کنند. این هشدار دیروز با نامه حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات خطاب به مدیرعامل سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران ابلاغ شده است.
بر اساس این گزارش، در این هشدار ماده ۷۳۷ قانون مجازات اسلامی که ایجاد اختلال در ارتباطات را جرم‌انگاری کرده مورد استناد قرار گرفته است. البته بند ف ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز این وزارت خانه را طبق قانون مامور حراست و حفاظت از تبادل اطلاعات در شبکههای اطلاع رسانی می‌نماید.
متن نامه همچنین متذکر می‌شود، در صورت استمرار این اختلال و با توجه به جمع‌آوری ادله فنی، گزارش رخداد جرم برای پیگیری قضایی به دادسرا ارائه و درخواست پیگرد قضایی آمران و عاملان این اختلال ثبت و پیگیری خواهد شد.
شکایت جمعی از فعالان اجتماعی و اهالی رسانه از اوپراتورهای موبایل و وزارت ارتباطات
در پی اختلال گسترده در کلابهاوس جمعی از فعالان اجتماعی و اهالی رسانه از اوپراتورهای موبایل و وزارت ارتباطات به سبب اختلال غیرقانونی کلابهاوس شکایت کردند. در درخواست برای رفع فیلتر کلابهاوس به رئیس قوه قضائیه آمده است: «از روز پنجشنبه مورخ ۱۹/۰۱/۱۴۰۰ این شبکه با اختلال‌های گسترده در اپراتورهای همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران روبه‌رو شده و بنا بر اظهارات دادستان محترم کل کشور، مدیر کل حوزه ریاست همراه اول و روابط عمومی وزارت ارتباطات، هیچ دستور قضایی یا حکمی از سوی کمیته تعیین مصادیق مجرمانه در راستای فیلترینگ این شبکه اجتماعی صادر نشده است.»
۵.بررسی نحوه کسب درآمد کابران
بسیاری از شبکههای اجتماعی قابلیت کسب درآمد توسط کاربران دارند که این مورد به صورت مستقیم از سوی شرکت سازنده یا به صورت غیر مستقیم و توسط کانال‌های دیگر مانند تبلیغات صورت می‌گیرد. در کلابهاوس نیز افرادی که دارای طرفداران زیادی در این شبکه اجتماعی هستند، می‌توانند از فالوورهای خود تیپ (انعام) بگیرند.
اضافه شدن ویژگی پرداخت پول، اولین اقدام سازندگان کلابهاوس برای کامل کردن این شبکه اجتماعی است. برخی از افرادی که صدها هزار فالوور را جمع کرده اند، برای دریافت پول در برنامه و قبل از انتشار گسترده به یک گروه آزمایشی کوچک معرفی می شوند.
اینستاگرام ، تیک تاک ، اسنپ چت سال‌های زیادی را صرف تمرکز بر خرید کاربران و ایجاد جریان های درآمدزایی کردند. کلابهاوس توازن این عوامل را در کنار خواسته های مجموعه تأثیرگذار خود ارزیابی خواهد کرد.
کلابهاوس در اوایل آوریل اعلام کرد که تعداد محدودی از سازندگان می توانند از طریق برنامه صوتی اجتماعی از طرفداران و طرفداران خود پرداخت کنند. کلابهاوس اشاره کرد که ۱۰۰ درصد کمک مالی کامل به کاربران اهدا می شود. با توجه به اینکه آزمایشات فقط با ۱۰۰۰ کاربر آغاز شده است ، طبق اعلام کلابهاوس در حال حاضر پرداخت ها برای ۶۰ هزار کاربر دیگر در ایالات متحده در دسترس است.
کارشناسان معتقدند برنامه‌ای که اکنون با رقیب‌های بزرگی مانند توییتر، فیس بوک، ردیت، تلگرام و لینکدین روبرو است، فقط در صورت پرداخت سریعتر قادر خواهد بود کاربران برتر خود را حفظ کند. در غیر این صورت ممکن است آنها به یک برنامه رقیب با تعداد مخاطبان بیشتر بروند.
به گفته پاول دیویسون، بنیانگذار کلابهاوس پس از انتشار آزمون اصلی ، حدود ۶۶۰۰۰ کاربر به زودی می‌توانند فرصت دریافت و پرداخت را بدست آوردند. برای ارسال پول، کاربران باید به نمایه سازنده بروند و سپس روی گزینه ارسال پول در پایین کلیک کنند. با این کار صفحه ای با مقادیر پیشنهادی مانند ۵ ، ۱۰ یا ۲۰ دلار یا مقدار دلخواه ارائه می‌شود. دیویسون تأکید کرده است که کاربران کل مبلغ ارسال شده توسط کاربران دیگر را به دست می‌آورند ، در حالی که هزینه‌های معامله برای جبران هزینه پردازش معاملات از استریپ دریافت می شود.
هک شدن کلابهاوس
در سال جدید هکرها تمرکز بسیار زیادی روی شبکههای اجتماعی گذاشته‌اند و در فروردین ماه موفق به دسترسی به اطلاعات سه شبکه اجتماعی بزرگ شده‌اند. اوایل فروردین اطلاعات ۵۳۳ میلیون کاربر فیسبوک توسط هکرها به سرقت رفت و چند روز بعد اعلام شد که هکرها توانسته‌اند به اطلاعات کاربری ۵۰۰ میلیون کاربر شبکه اجتماعی لینکدین دسترسی پیدا کنند.
۲۱ فروردین وبسایت سایبرنیوز اعلام کرد که هکرها توانسته‌اند به اطلاعات ۱.۳ میلیون کاربر کلابهاوس دسترسی پیدا کنند. گفته شده است که اطلاعات هک شده به صورت زنده و در لحظه در یک انجمن که متشکل از هکرهای بسیار بزرگ است منتشر شده است. طبق اخبار منتشر شده اطلاعات منتشر شده از کاربران شامل نام، آیدی افراد و برخی از اطلاعات مهم مربوط به پروفایل آنها است.
پل دیویسن مدیر عامل کلابهاوس در ۲۲ فروردین بیان کرد: «هک شدن کلابهاوس کذب است و به هیچ عنوان صحت ندارد.» وی تأکیده کرده که رخنه اطلاعات کاربران این پلتفرم تنها یک شایعه مخرب است.
پل دیویسن مدیر عامل کلابهاوس در ۲۲ فروردین بیا کرد: «هک شدن کلابهاوس کذب است و به هیچ عنوان صحت ندارد.» و تأکیده کرده که رخنه اطلاعات کاربران این پلتفرم تنها یک شایعه مخرب است. دیویسن این مطالب را در واکنش به گزارش سایبر نیوز که مدعی شده بود یک دیتابیس SQL شامل ID، نام، نام کاربری، ID توییتر و اینستاگرام و تعداد فالورهای کاربران کلابهاوس در انجمن هکری آنلاینی منتشر شده است؛ در مصاحبه اش عنوان کرد. همچنین اظهار داشت که اطلاعات حساسی مثل شماره‌ی کارت بانکی در بین اطلاعات فاش‌شده موجود نبوده است.
مسئولین کلابهاوس بیان کردند پس از تحقیق و بررسی متوجه شده‌اند که هیچگونه رخنه اطلاعاتی اتفاق نیفتاده است. پل دیویسن در مصاحبه‌ای در مورد این موضوع گفت: «خیر؛ این گزارش گمراه‌کننده، غلط و تله‌کلیک است، ما هک نشده‌ایم. داده‌های مورد اشاره همگی اطلاعات عمومی پروفایل در اپلیکیشن ما هستند. به همین دلیل پاسخ به این سؤال قطعا منفی است.»
پیش از این سایبر نیوز ادعا کرده بود اطلاعات ۵۰۰ میلیون نفر از کاربران لینکدین استخراج و روی انجمنی آنلاین آپلود شده است. کلابهاوس هم در بیانیه ای فوری این گزارش را یک شایعه دروغ خواند و اعلام کرد داده‌های هیچ‌یک از حساب‌های خصوصی کاربران فاش نشده است.
۶.معرفی کاربران برتر ایرانی
در این قسمت به معرفی کاربران برتر کلابهاوس پرداخته می‌شود. کاربرانی که از نظر میزان فالوور یا میزان بازدید محتوا پرطرفدار و تاثیرگذار محسوب می‌شوند معرفی و محتوای تولید شده توسط آنان بررسی می‌شود.
۷.معرفی محتوای پربازدید
در قسمت معرفی محتوای پربازدید به معرفی آن دسته از محتواهایی پرداخته می‌شود که در کلابهاوس محبوب و پرطرفدار بوده است. به طور کلی می‌توان گفت که در کلابهاوس محتوایی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد که افراد سرشناس در حوزه‌های مختلف مانند سیاست و فرهنگ و هنر در آن گفتگوها حضور دارند.
محمدجواد ظریف در کلابهاوس
یکی پرمخاطب‌ترین اتاقهای گفتگو که در بین کاربران ایرانی کلابهاوس بسیار مورد توجه قرار گرفت مربوط به اتاقی بود که پیرامون قرار داد ایران با چین ایجاد شد. محمد جواد ظریف با پیوستن به کلابهاوس به پرسش های افراد حاضر در این اتاق پاسخ داد. در این گفتگو که «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه حضور داشت حدود ۸ هزار نفر حاضر بودند.
ظریف در پاسخ به هادی رضوی که در قامت یک کارگردان از سریال گاندو دفاع کرد گفت: «شما که فیلمساز هستی و من خودم بخاطر جایزه «ماجرای نیمروز» به شما جایزه دادم، بیا یک فیلم درباره بدبختی‌های من بساز تا ببینیم که چه کسی حاضر می‌شود پخش کند، آن هم فیلمی که حتی یک دروغ و اتهام هم نداشته باشد.»
«گاندو می‌سازند و به دروغ می‌گویند آقای شعبانی که خدمت کرد بدون ریالی جاسوس بوده است، ولله بالله این طرح را من نوشتم با راهنمایی رهبری و انتخاباتی نیست. گاندو از اول تا آخرش دروغ و افتراست.»
این سخنان وزیر امور واکنش‌های زیادی در شبکههای اجتماعی به همراه داشته است که تعدادی از آنها در ادامه آمده است.
حضور علی‌اکبر صالحی در کلاب‌هوس
علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی نیز در تاریخ ۱۲ فروردین در کلابهاوس حضور یافت و به سوالات افراد مختلف شرکت کنندگان پاسخ داد. مهمترین نکته‌ای که صالحی در این گفتگوی ۴ ساعته بیان کرد این بود که ایران و آمریکا به این نتیجه رسیدند که بن بست مذاکرات را کنار بگذارند. در مجموع در این گقتگو صالحی پیرامون مسائل مختلف بحث انرژی هسته‌ای در ایران صحبت کرده و نظرات خود را بیان داشت. این گقتگو نیز بازتاب گسترده‌ای در سایر رسانه‌ها داشت.
حضور پر حاشیه علی مطهری در کلابهاوس
علی مطهری نماینده سابق مجلس شورای اسلامی روز ۱۷ فروردین در کلابهاوس حاضر شد و سخنانی گفت که جنجال آفرین شد. مطهری درباره مسائل مختلفی از جمله آزادی پوشش، حجاب اختیاری، تعدد زوجات، فیلترینگ شبکههای اجتماعی نظرات خود را مطرح کرد.
در مجموع مطهری صحبت‌های بحث‌برانگیزی را مطرح کرد که بازتاب زیادی در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی داشت. بسیاری از کاربران صحبت‌های او را دستمایه طنز قرار دادند.
مطهری در صحبت های خود گفت که موافق حجاب اختیاری نیست: «من حجاب را انتخاب نمی‌بینم و به آزادی در آن اعتقاد ندارم. من نیمه عریان بودن را آزادی انسانی نمی‌دانم و آن را آزادی حیوانی و غریزی تلقی می‌کنم. هنوز هم معتقدم اگر رفراندومی برگزار شود رای اکثر مردم به حجاب اختیاری نخواهد بود.»
«اگر کسی کنار دریا تحریک نمی شود بیمار است…خدا خواسته ما تحریک شویم.باید تحریک شویم…اینکه جوان ما با دیدن دست یک خانم تحریک می شود، خوب است…الان در اروپا مشکل دارند با این مسئله و تحریک نمی شوند. مردها تحریک نمی‌شوند و زن‌ها رو می‌آورند به مردهای آفریقایی.»
«فیلترینگ تلگرام تجربه موفقی نبود اما قطعا لازم است که بر فضای مجازی نظارت باشد. فیلترینگ باید بر اساس محتوا انجام شود و وقتی در پلتفرمی دیده می‌شود مسائل غیراخلاقی به اشتراک گذاشته می‌شود؛ فیلتر شدن لازم است اما تبادل آرا باید آزاد باشد.» «تعدد زوجات بسیار حکیمانه است. چون زنان آماده‌ی ازدواج از تعداد مردان بیشتر است و نباید حق ازدواج کردن را از زنان گرفت.»
«ناهید خداکرمی» عضو شورای شهر تهران در واکنش به سخنان علی مطهری در کلابهاوس در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «آقای مطهری لطفاً سودای کاندیداتوری رئیس جمهور شدن را از سر بدر کنید، حتی اگر برای گرم کردن تنور انتخابات باشد. ای کاش سکوت می‌کردید و دهانتان را می‌بستید. این نظریه‌های سخیف و توهین به مردان ایرانی را بر اساس کدام مستندات ارائه دادید؟ شرم دارم تا آنچه با حضور در کلابهاوس، از زبان شما شنیدم را باز نشر کنم.»
با این حال ۱۹ فروردین علی مطهری در مصاحبه‌ای درباره حواشی اظهاراتش در کلابهاوس گفت: «جای تاسف دارد که از یک نشست ۲ ساعت و۴۵ دقیقه‌ای فقط ۵ دقیقه از یک بحث را منتشر میکنند.»
رییس کل بانک مرکزی در کلابهاوس
۱۹ فروردین «اقتصاد آنلاین» اتاقی را در گفتگو با «عبدالناصر همتی» رییس کل بانک مرکزی در کلابهاوس ایجاد کرد. در این اتاق که آذری جهرمی وزیر ارتباطات نیز حضور داشت، حدود ۸ هزار نفر مخاطب داشت. عبدالناصر همتی، در نشستی که بیش از ۳ ساعت به طول انجامید، به پرسش‌های برخی کارشناسان، فعالان بخش خصوصی و خبرنگاران پاسخ داد.
مناظره تاجزاده و کرباسچی در کلابهاوس
۲۰ فروردین گفت‌وگوی شبانه اصلاح‌طلبان در شبکه کلابهاوس با عنوان «پایان اصلاح‌طلبی در سال ۱۴۰۰» به مناظره دو چهره مشهور در میان جبهه اصلاحات ختم شد. مصطفی تاجزاده و غلام‌حسین کرباسچی در این گفت‌وگو به شدت با یکدیگر به مجادله پرداختند.
در ابتدای این گفتگو کرباسچی از تندروی های تاجزاده انتقاد می کند و این سرآغاز مشاجره طرفین می شود.
حضور فائزه هاشمی در کلابهاوس
در مجموع کلاب‌هایی
که موضوعات سیاسی دارند توانسته‌اند مخاطب بیشتری را به خود جلب کنند. حضور فائزه هاشمی در یک اتاق با موضوع پرسش و پاسخ کاربران از وی توانست رکورد پرمخاطب‌ترین اتاقهای کلابهاوس ایرانی را از آن خود کند.
حضور و صحبت‌های فائزه هاشمی در کلابهاوس آنقدر جنجالی بود که با وجود اینکه در هر اتاق ۸ هزار نفر می توانند وارد شوند دو اتاق موازی با ظرفیت کامل صحبت‌های فائزه هاشمی را پخش کردند و به این ترتیب ۲۴ هزار کاربر در سه اتاق موازی تا سه نیمه شب به مدت ۶ ساعت پای صحبت‌های جنجالی او نشستند.
همچنین صوت این گفتگو به طور همزمان در اسپیس توییتر و صفحات مختلف اینستاگرام نیز منتشر شد و چندین هزار نفر بصورت زنده در حال تماشای گفتگو بودند. در اتاق او از خبرنگاران داخلی تا خبرنگاران شبکههای ماهواره‌ای حضور داشتند.
این جلسه به وسیله مصطفی فقیهی، مدیرمسئول سایت انتخاب و از نزدیکان خانواده هاشمی رفسنجانی برگزار شد. فقیهی مدعی است که این گفتگو به طور همزمان حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر مخاطب داشت.
طیف صحبت‌های فائزه هاشمی از ماجرای پدر همسرش در زمان شاه، تا اعلام تلویحی انصراف از انتخابات گسترده بود. با این همه محور اصلی سخنان فائزه هاشمی، انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بود. او در این نشست با تاکید کرد نه قصد نامزدی در این انتخابات را دارد و نه اساسا به نامزد دیگری رای می‌دهد.
فائزه هاشمی در بخش دیگری از این نشست مجازی تاکید کرد که خود را انقلابی‌تر از سایرین می‌داند. وی در صحبت‌هایش گفت: «خودم را ضدانقلاب نمی‌دانم، خودم را انقلابی‌تر از بقیه می‌دانم، چون دائما به دنبال آرمان‌های انقلاب مثل آزادی بیان هستم.»
یکی از جذاب ترین اظهارات شب گذشته فائزه هاشمی در کلابهاوس درباره پیشنهاد احمدی نژاد به او بود. این فعال سیاسی در این باره توضیح داد: «محمود احمدی نژاد به من پیشنهاد معاون اولی برای انتخابات ۱۴۰۰ داد، اما من قبول نکردم، چون سال ۸۸ را نمی‌توانم فراموش کنم.»
دفتر احمدی‌نژاد طی اطلاعیه‌ای در خصوص اظهارات فائزه هاشمی رفسنجانی، درباره پیشنهاد معاون اولی به او این مطلب را تکذیب کرد. در این اطلاعیه آمده:
«مطالب منتشرشده در رسانه‌های منتسب به سرکار خانم فائزه هاشمی با ادعای پیشنهاد ائتلاف یا معاون اولی از سوی دکتر احمدی نژاد به ایشان، قویا و به طور کامل تکذیب می‌گردد.»
اما این تنها واکنش احمدی‌نژاد نبود. پسر احمدی‌نژاد در پاسخ به یکی از کاربران توئیتر درباره این ادعا نوشت: «کلی خندیدیم امشب»
فائزه هاشمی در این نشست مجازی در کلابهاوس از عملکرد پدرش نیز دفاع کرد.
برخی از واکنشها به حضور و صحبت‌های فائزه هاشمی در کلابهاوس
موضوعات فرهنگی و اجتماعی در کلابهاوس
روم‌ها یا اتاقهای دورهمی که با هدف سرگریم ایجاد شده‌اند نیز از محتواهای پرمخاطب کلابهاوس هستند. اتاقهای گفتگو با حضور چهره‌های سرشناس در زمینه بازیگری و اجرا و خوانندگی تا ۳ هزار نفر مخاطب هم داشته‌اند.
همچنین گفتگوهایی که پیرامون مسائل اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرند و به بررسی معضلات اجتماعی می‌پردازند از جمله محتواهای پرطرفدار در کلابهاوس هستند. برای مثال اتاق گفتگو آسیب‌شناسی مسائل ازدواج با حضور «حجه الاسلام شهاب مرادی» که از روحانیان فعال در زمینه‌های فرهنگی است تا بیش از هزار نفر مخاطب داشته‌اند.
یکی از مباحث فرهنگی که در کلابهاوس ایجاد شد و حواشی بسیاری داشت مربوط به حضور یک فاعل فرهنگی اصولگرا در کلابهاوس و گفتگوی او با سلبریتی‌ها بود. ۹ فروردین سید پویان حسین‌پور، فعال توییتری اصولگرا در یک روم بسیاری از سلبریتی‌های جنجالی از جمله تتلو گفتگو کرد. علاوه بر تتلو چهره های جنجالی دیگر هم در این روم حضور داشتند. حسین‌پور از مافیایی گفت که این چهره‌ها را وارد سایت‌های شرط بندی می‌کند.
پویان مختاری و ریحانه پارسا به نوعی حرف او را تائید کردند. صوت این گفتگو که حدود ۴ هزار نفر شنونده داشت به سرعت در کانال‌های تلگرامی و یوتیوب و اینستاگرام منتشر شد.
موضوعات سیاسی و انتخابات ریاست جمهوری در کلابهاوس
نکته حایز اهمیت که جایگاه کلابهاوس را دوچندان کرده استفاده برخی سیاست مداران و نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است به نحوی که برخی کارشناسان ارتباطات و صاحب نظران شبکه های اجتماعی کلابهاوس و بهره گیری از آن را عامل تقویت پیروزی یا شکست در انتخابات ۱۴۰۰ بر شمرده اند.
بررسی کاربران فعال کلابهاوس نشان می‌دهد دو طیف اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در ایران در حال شناخت ظرفیت های فرهنگی کلابهاوس هستند و از این شبکه برای تبلیغ کاندیدای مد نظر خود و گفتگو درباره کاندیداهای رقیب استفاده میکنند.
در حدود ۱۵ سال اخیر در ایران با گسترش شبکههای اجتماعی حوزه سیاست و خاصه انتخابات ریاست جمهوری به شدت تحت تاثیر افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی بوده است. در این رابطه در سال ۱۳۸۸ فیس بوک و توئیتر و دیگر وب سایت‌ها، نقش بسزایی در انتخابات و البته در ناآرامی‌های پس از آن داشتند.
در ادامه و در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ و به دنبال کاهش اقبال عمومی به رسانه‌های رسمی می‌توان ادعا کرد فیس بوک در جمع آوری رای برای اصلاح طلبان بسیار موثر بود. اما نفوذ رسانه های اجتماعی در انتخابات سال ۱۳۹۶ به اوج خود رسید و حسن روحانی و تیم انتخاباتی‌اش از لایوهای اینستاگرامی و همچنین، کانال های تلگرامی بسیار استفاده کردند.
اما اهمیت کلابهاوس به عنوان یک بستر گفتگوی آنلاین در فراهم آوردن امکان کنار هم قرار گرفتن و گفتگوی افراد با دیدگاههای سیاسی مختلف، مهمترین ویژگی این پلتفرم است. هر چند کلابهاوس در حال حاضر تنها برای کاربران اپل در دسترس بوده و بنابراین، تعداد کاربران آن محدود است اما ارائه نسخه اندروید کلابهاوس، تعداد کاربران آن و پتانسیل تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
همانطور که بررسی اتاقهای کلابهاوس ایرانی نشان می‌دهد، موضوعات سیاسی که اغلب توسط روزنامه‌نگاران و خبرنگاران ایجاد می‌شوند نیز از موضوعاتی است که کاربران بسیاری را به خود جذب می‌کند. فرید مدرسی، احسان کیان ارثی و مجید رسولی از کاربرانی هستند که در حوزه برگزاری اتاقهای سیاسی به خصوص در رابطه با انتخابات ۱۴۰۰ به شدت فعال هستند.
موضوع مهم در مورد فرید مدرسی روزنامه‌نگار شناخته شده در فضای مجازی است که در روزهای اخیر مهمترین و فعال‌ترین کاربر ایرانی کلابهاوس در حوزه سیاست است. مدرسی اتاقهای گفتگوی متعددی با تمرکز بر انتخابات و با حضور وزرا و کاندیداها راه‌اندازی کرد که پر مخاطب شد.
مدرسی گفته است که شرط مقامات برای شکل‌گیری برخی اتاق‌ها مثل گفتگو با محمدجواد ظریف این بوده که مخالفان حکومت و خبرنگاران رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور حتی اجازه طرح سوال از وزیر خارجه نداشته باشند. این موضوع با انتقاد و اعتراض زیادی مواجه شد. برخی منتقدان این موضوع را خلاف قانون کلابهاوس دانسته و او را ریپورت کردند. که البته بعد از مدتی دوباره امکان دسترسی یافت.
حضور مداوم و برگزاری اتاقهای متعدد سیاسی توسط مدرسی دستمایه طنز کاربران نیز شده است.
از نکات قابل توجه این شبکه اجتماعی آن است که اتفاقات و گفتگوهای ایجاد شده در کلابهاوس در سایر شبکههای اجتماعی بازتاب گسترده دارد. بسیاری از کاربران توییتر و اینستاگرام در کنار انتشار صوت گفتگوهای کلابهاوس نظرات خود را نیز در رابطه با رویدادهای این شبکه اجتماعی بیان میکنند.
درخواست قانونگذاران آمریکایی از «کلابهاوس» برای حذف حساب مقامهای ایران
سه قانونگذار جمهوری‌خواه آمریکایی در نامهای به مدیر کلابهاوس از این شبکه اجتماعی بابت تریبون دادن به مقامهای جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرده‌اند. فاکس‌نیوز در خبری اعلام کرد، جو ویلسون رئیس کارگروه امنیت ملی و امور خارجی در کمیته تحقیقاتی جمهوری‌خواهان به همراه دو قانونگذار جمهوری‌خواه دیگر در این نامه از اینکه به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اجازه استفاده از کلابهاوس برای طرح نظراتش درباره قرارداد میان ایران و چین داده شده انتقاد کرده‌اند.
این سه قانونگذار در بیانیه‌ای که در اختیار فاکس‌نیوز قرار گرفته ادعا کرده‌اند: «اصلاً چرا کلابهاوس باید به وزیر خارجه رژیم ایران که تحت تحریم‌های آمریکا است اجازه داشتن حساب کاربری و میزبانی گفت‌وگویی جهت انتشار پروپاگاندا و دروغ‌هایش خطاب به هزاران نفر را بدهد؟ قوانین آمریکا باید به‌روزرسانی شوند تا پلتفورم‌های شبکههای اجتماعی از ارائه چنین خدماتی به تروریست‌ها خودداری کنند.»
آنها در نامه خود به «پائول دیویسون»، مدیر کلابهاوس با یادآوری اینکه ظریف طبق فرمان اجرایی شماره ۱۳۸۷۶ تحریم شده از او پرسیده‌اند: «آیا کلابهاوس از ارائه خدمات به افرادی که طبق قوانین آمریکا تحریم شده‌اند حمایت می‌کند؟»
سه قانونگذار آمریکایی همچنین از دیویسون پرسیده‌اند: «آیا او برگزاری جلسات گفت‌وگو توسط مقامهای جمهوری اسلامی ایران را نقض سیاست‌ها، قوانین و دستورالعمل‌های کلابهاوس می‌داند یا خیر؟ » این نامه علاوه بر جو ویلسون به امضای «جیم بنکز»، رئیس کمیته تحقیقاتی جمهوری‌خواهان و اندی بار، یکی از اعضای این کمیته رسیده است. نامه قانونگذاران آمریکایی در حالی نگاشته شده که قانونگذاران و مقامهای آمریکایی بارها از دولت‌ها و کشورهای دیگر بابت نقض آزادی بیان انتقاد کرده‌اند.
- شناخت فرصت‌های ایجاد شده و نقاط قوت
در این قسمت به بررسی نقاط قوت و فرصت‌های ایجاد شده توسط پلتفرم کلابهاوس پرداخته می‌شود. از مهمترین ویژگی‌های مثبت این پلتفرم می‌توان به ایجاد بستری برای گفتگو و تبادل نظر با اقشار مختلف مردم و در موضوعات مختلف اشاره کرد.
در کلابهاوس اتاقهای گفتگوی مختلفی شکل می‌گیرد و هر کاربر با توجه به علایق خود میتواند در گفتگوی به خصوصی شرکت کند. برای مثال اشتراک‌گذاری تجربه مهاجرت، بررسی مسائل مربوط به بورس و سهام‌داران، گفتگو پیرامون مسائل اعتقادی و مذهبی و بررسی مسائل ورزشی از جمله موضوعات مختلفی هستند که کاربران با روحیات مختلف درباره آن به گفتگو می‌پردازند. شکل‌گیری این فضا میتواند به تضارب آرا و گسترش فرهنگ گفتگو و شناخت دیگری موثر باشد.
این اپلیکشن هم نیاز به گفت‌وگو را بدون غلبه ابزار به مخاطب فراهم می‌کند و هم لحن را میتواند به درستی منتقل کند. این نکته مثبتی است که کلاب هوس را از سایر اپلیکیشن‌ها متمایز می‌کند.
برخی نیز کلاب هاوس را رسانه‌ای‌ست ضد استادیومی می‌دانند. به این معنا که در سایر شبکههای اجتماعی طرفداران یک کاربر با لایک و کامنت تایید می‌توانند به کاربر مورد علاقه خود ضریب دهند. در اینستاگرام لایک و کامنت و استوری میکنند، و در تلگرام فوروارد میکنند و عدد بازدید می‌خورد. اما در کلابهاوس خبری از لایک و کامنت نیست. وقتی به صورت عادی ذخیره و ضبط نمی‌شود، تعامل در لحظه را مهم‌تر از واکنش‌های پسینی بعدش می‌کند. کلابهاوس میتواند به عمیق‌تر شدن روابط، دور شدن از سوء تفاهم‌ها به وسیله انتقال لحن، منتظر ماندن برای شنیدن حرف‌ها به صورت تفصیلی بینجامد.
۹.شناخت تهدیدات و قسمت تاریک (Dark) کلابهاوس
ایجاد اتاقهای گفتگو با موضوعات جنسی که کاربران زن و مرد بدون رعایت هیچگونه محدودیت کلامی آزادانه به شوخی و صحبت‌های نامتعارف می‌پردازند را می‌توان از معایب این اپلیکیشن دانست.
برای مثال در اتاقهای گفتگو با حضور «امیر تتلو» که از خوانندگان مشهور در بین کاربران فضای مجازی است معمولا گفتگوهایی مطرح می‌شود که میتواند برای نوجوانان آسیب‌زا باشد.
یکی از این گفتگوها با حضور این خواننده که حدود ۴ هزار مخاطب و شرکت‌کننده داشت، کاربران با الفاظ نامناسب به شرح رابطه‌های جنسی خود پرداختند.
این مسئله را باید در نظر داشت که بسیاری از پلتفرم‌ها و شبکههای اجتماعی نظیر توییتر و یوتیوب امکان گزارش دادن محتوای نامناسب و خطرآفرین را به کاربر می‌دهند. با این همه کلابهاوس تا کنون نه تنها قوانین مشخصی برای انتشار محتوا در نظر نگرفته بلکه امکان گزارش و اطلاع دادن نسبت به محتوای نامناسب را فراهم نکرده است.
۱۰.جمع‌بندی
کلابهاوس بدون شک مهمترین پدیده رسانه ای پیرامون شبکه های اجتماعی است که نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان مورد توجه کاربران شبکه های اجتماعی قرار گرفته است. نکته قابل توجه در باره این پلتفرم یا نرم افزار مجازی این است که بدون اتکا به تصویر، ویدئو و یا متن و تنها بر پایه صوت ایجاد ارتباط می کند از این رو بسیاری از صاحبنظران علوم ارتباطی تولد کلابهاوس را با احیای معنای واقعی شبکه اجتماعی و تاکید بر اجتماعی بودن این پلتفرم مترادف دانستند.
کلاب هوس یک شبکه اجتماعی صوتی است که بستر اصلی ارتباط کاربران در آن به وسیله صوت صورت می‌گیرد. آنچه کلابهاوس را از سایر پلتفرم‌های شبکههای اجتماعی متمایز می‌کند، مدیریت اجتماعات و برگزاری رویدادهای مختلف در قالب اتاقهای مختلف است. گفتگو و مدیریت بحث در اتاقهای کلابهاوس با سهولت انجام می‌پذیرد و در هر اتاق موضوعات متفاوتی مطرح می‌شود که شنوندگان هم می‌توانند اجازه شرکت در بحث بگیرند و پس از تایید به عنوان گوینده در مباحثه مشارکت کنند.
همانطور که اشاره شد در کلابهاوس محتوایی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد که افراد سرشناس در حوزه‌های مختلف مانند سیاست و فرهنگ و هنر در آن گفتگوها حضور دارند. ایجاد فضای گفتگو و تبادل نظر را می‌توان از ویژگی‌های مثبت و جذاب کلابهاوس عنوان کرد. با این وجود ایجاد و دسترسی آسان به محتوای نامناسب برای کودکان و نوجوانان میتواند از جمله معایب این پلتفرم باشد. رچند در سایر شبکههای اجتماعی نیست محتوای پورن و غیراخلاقی در دسترس است اما ورود آسان به اتاقهای گفتگوی بزرگ که در آن محتوای غیراخلاقی به راحتی دسترس است می تواند مشکلات جدی برای مخاطبین کم‌تجربه‌تر ایجاد کند.
