بیش از ۱۲میلیون کاربران ایرانی در لایکی فعالیت می کنند
نویسنده: دکتر محسن فینی زاده | مدیر مرکز پژوهشی بتا
لایکی یک نرم افزار تولید و ویرایش فیلم کوتاه است. این نرم افزار از امکانات بسیاری برای ساخت ویدیوهای خلاقانه برخوردار است. استفاده از لایکی رایگان بوده و دارای محدودیت سنی ۱۶+ سال است. کاربران می‌توانند به سادگی در آن ویدیوهای پرطرفدار بسازند. این اپلیکیشن در ابتدا با نام لایک در سال ۲۰۱۷ وارد بازار شد. تعداد دانلود این نرم افزار از فروشگاه Play Store از مرز ۵۰۰ میلیون گذشته است و این نشان دهنده محبوبیت بالای این برنامه در بین کاربران است.
کاربران علاقه‌مند ساخت ویدیو و کلیپ با امکاناتی نظیر افکت‌های مختلف، تغییر رنگ مو، تغییر چهره و … می‌توانند ویدیوهای متفاوتی را منتشر کنند. اپلیکیشن لایکی امکانات بسیار زیادی را به منظور ساخت ویدیوهای کوتاه و جذاب در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
امکان خصوصی‌سازی حساب کاربری وجود ندارد. و ویدیوهای ارسالی کاربران برای تمامی کاربران لایکی به اشتراک گذاشته می‌شود. اگرچه امکان کنترل بر روی افرادی که می‌توانند برای کاربر پیام ارسال کنند و در مورد ویدیوها نظر بدهند وجود دارد.
هم‌اکنون اپلیکشن لایکی توسط مارکت‌های داخل کشور ارائه نمی‌شود و عمدتا از طریق گوگل پلی در دسترس قرار می‌گیرد. این برنامه در ایران فیلتر شده است و مارکت‌های داخلی مجاز به ارائه آن نیستند. لایکی برای عموما برای افراد سنی بالای ۱۶ سال در نظر گرفته شده است اما کاربران با سنین کمتر نیز در این شبکه اجتماعی فعالیت دارند. گرچه تولید کلیپ‌های کوتاه برای نوجوانان سرگرم‌کننده است، اما کودکانی که در این برنامه با نظرات ناخوشایند و یا مورد پسند واقع نشدن ویدیوهای خود رو به رو می‌شوند، دچار افسردگی شده و احساس بدی به آن‌ها دست می‌دهد.
در این نرم افزار کیف پولی وجود دارد که کاربر می‌تواند از آن برای کسب درآمد و یا پرداختی‌های خود مثلا اهدای هدیه و الماس به اینفلوئنسر محبوب خود از آن استفاده کند. بنابراین ممکن است کودک و نوجوان مبالغی را بدون اطلاع والدین در این برنامه هزینه کند.
بررسی محتوای تولید شده توسط کاربران ایرانی در برنامه لایکی نشان از یک افسارگسیختگی در انتشار محتوای هجوآمیز و اغلب غیراخلاقی را دارد. کاربران لایکی مانند سایر شبکه‌ها از طیف‌های مختلف سنی و فکری نیستند. گروه سنی قریب به اتفاق کاربران ایرانی از هفت سال تا بیست و دو سال است یعنی اکثریت کاربران ایرانی لایکی دانش‌آموزان هستند. بر اورد مرکز پژوهشی بتا نشان می دهد در حدود دوازده میلیون کاربر ایرانی با محوریت نوجوانان و جوان در آن فعالیت دارند
محتوای تولید شده توسط کاربران ساخت دابسمش و کلیپ‌های کوتاه است. مهم‌ترین عامل دیده شدن در لایکی و انتشار هر چه بیشتر ویدئو توسط کاربر است. در این میان وجود دختر و پسرهای نوجوان در کنار هم و انتشار ویدئو اشتراکی با محتوای عاشقانه پر بازدید است. این موضوع در کنار سن کم کاربران که درک درستی از روابط عاشقانه ندارند، قابل توجه است.
نکته دیگر آنکه کاربران لایکی از اقشار اقتصادی مختلف هستند. هرچند کاربرانی که وضع مالی بهتری دارند ویدئوهای زیباتری از اتاق و وسایل خود یا لباس‌های خود منتشر می‌کنند اما دنبال کردن کاربران مختلف نشانن می‌دهد کودکان و نوجوانان خانواده‌های متوسط و حتی کم درآمد نیز از این قافله عقب نمانده و به انتشار ویدئو می‌پردازند. این موضوع از وضعیت لباس پوشیدن و خانه‌ای که در آن ویدئو گرفته شده قابل تشخیص است.
تابوشکنی و عبور از خطوط قرمز فرهنگی، از بارزترین دلایل فیلتر شدن و ممنوعیت برنامه لایکی در ایران می‌باشد. درحقیقت هدف برنامه لایکی تولید ویدیوهای خلاقانه همراه با چالش‌های فرهنگی است. راه‌اندازی چالش در لایکی از جالب‌ترین ویژگی‌های آن است.
برای مثال اخیرا چالشی بین کاربران لایکی به وجود آمد که طی آن کاربران از خود درحال خوردن لوازم آرایشی فیلم می‌گرفتند و به اشتراک می‌گذاشتند. فیلمی که در آن دختر حدودا ۹ ساله‌ای به خوردن لاوزم آرایشی می‌پرداخت در سایر شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر شد. از آنجایی که بیشتر کاربران لایکی نوجوانان هستند، بدون توجه به محدودیت‌های فرهنگی ایران، پا را فراتر گذاشته و اقدام به انجام چالش‌هایی مغایر با فرهنگ حاکم بر جامعه کرده‌اند. به همین علت، لایکی به دستور پلیس فتا فیلتر شد.
شما می توانید متن منتشر شده در صبح نو در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۹۹ را در اینجا بخوانید
