جشنواره فیلم فجر امسال به دلایل مختلفی، متفاوتتر از سالهای قبل برگزار شد. در این جشنواره دیگر خبری از هیئت انتخاب نبود و همین موضوع باعث شده بود فیلمهای گوناگون با تنوع بیشتر امکان ورود به جشنواره را پیدا کنند. بهعنوان مثال فیلمهایی با ژانرهای کمدی، کودک، وحشت، اکشن، دفاع مقدس، انیمیشن و … پا به عرصهی سیونهمین جشنواره فیلم فجر گذاشتند. در این میان فیلماولیها نیز حدود نیمی از فیلمهای امسال را به خود اختصاص دادند. علاوه بر این، حاشیههای بسیاری پیرامون آن بوجود آمده بود که در ادامه بدان اشاره خواهد شد. تاثیر ویروس کرونا رد این جشنواره همانند تمامی وقایع جهانی و ایرانی بیتاثیر نبوده و علاوه بر حضور متفاوت بازیگران و هنرمندان، از دست دادن بسیاری از آنان بر اثر کرونا نیز حال و هوای متفاوتی به جشنواره بخشیده بود.
آمارهای کلی:
یکی از موضوعات مهم پیرامون هر جریان دیده شدن آن در فضای مجازیست. مرکز پژوهشی بتا به بررسی میزان تولید محتوا پیرامون جشنوارهی فجر ا زابتدای شروع تبلیغات فیلمها تا چند روز پس از اختتامیه جشنواره پرداخته است. تیم بتا برای درک بهتر موضوع دادههای سه سال اخیر جشنواره را با جشنواره کنونی مورد ارزیابی قرار داده است
در نمودارهای آماری سه سالهی اخیر، شاهد کاهش شدید تولید محتوا پیرامون جشنواره فجر در سال ۹۹ هستیم. به نظر میرسد ورود کرونا و عدم حضور مردم به سان سالهای گذشته، در تولید محتوای آنان نیز تاثیرگذار بوده است. چرا که ندیدن این فیلمها توسط عموم مردم حاضر در فضای مجازی باعث عدم گفت و گوی کاربران پیرامون فیلمها بوده و آنان بیشتر به حواشی جشنواره پرداختند تا خود فیلمها.
با این حال حضور اندک هنرمندان در این جشنواره نیز باعث کاهش حواشی هنرمندان شده است و امسال کمتر شاهد جنجالهای هنرمندان و پرداختن کاربران به این موضوعات بودهایم. تمامی این موارد باعث کم بودن میزان آمار سی و نهمین جشنوارهی بینالمللی فجر شده است.
برندههای سیونهمین جشنواره فیلم فجر
در اختتامیهی سیونهمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی به «یدو» به کارگردانی مهدی جعفری تعلق گرفت. «ابلق» نیز بهعنوان فیلم برگزیده از منظر تماشاگران برندهی جایزه شد. علاوه بر این، بهترین بازیگر مرد «رضا عطاران» برای فیلم «روشن»، بهترین بازیگر زن «رویا افشار» برای فیلم «مامان»، بهترین بازیگر مکمل مرد «پوریا رحیمی سام» برای فیلم «زالاوا» و بهترین بازیگر مکمل زن «گلاره عباسی» برای فیلم «ابلق» شناخته شدند. در این میان «ارسلان امیری» برندهی جایزهی کاگردان فیلم اول و پناهنده، امیری و بهرام برندهی جایزهی بهترین فیلمنامه برای فیلم «زالاوا» شدند. جایزهی فیلمنامهی اقتباسی نیز از آنِ «قرائی» و «داوودی» برای فیلم «بیهمهچیز» گردید. محسن قرائی همچنین جایزهی داوران را برای فیلم خود نیز بدست آورد. درنهایت «تک تیرانداز» برندهی جایزهی بهترین فیلم از نگاه ملی شد.
در این جدول، بهطور خلاصه هفت فیلمی که در سیونهمین جشنواره فیلم فجر برندهی جوایز مختلف شدند، مشاهده میشود. حال ببینیم کاربران چه نظرات و انتقاداتی پیرامون این فیلمها در شبکههای اجتماعی منتشر کردند؟
فیلم «یدو» به کارگردانی مهدی جعفری، در سیونهمین جشنواره فیلم فجر برندهی سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد. کاربران شبکههای اجتماعی نیز پیرامون این فیلم، غالبا نظرات مثبتی داشتند. این دسته از افراد، نسبت به بازی خوب بازیگران و یا گریمهای خوبی که بر چهرهی بازیگران انجام شده بود، نظیر گریم ستاره پسیانی، واکنش مثبتی از خود نشان داده بودند. درمقابل ۳درصد از کاربران رویکرد تخریبی و ۲درصد نیز رویکرد انتقادی نسبت به این فیلم داشتند و معتقد بودند اینگونه فیلمهای دهه شصتی صرفا برای گرفتن جایزه ساخته میشوند و کارگردانان توجهی به وضعیت فعلی ایران و ایرانیان ندارند. در این میان، ۴ درصد از افراد نیز رویکرد خنثیای به فیلم داشتند.
فیلم بی (بدون) همهچیز ساختهی محسن قرائی که در جشنوارهی امسال، برندهی جایزهی فیلمنامهی اقتباسی و همچنین جایزهی داوران شد، در مجموع ۹۷ درصد نظر مثبت کاربران را به خود اختصاص داده است. برخی از کاربران اعلام کرده بودند که برای تماشای این فیلم لحظهشماری میکنند. ۳ درصد از کاربران شبکههای اجتماعی نیز نظر خاصی پیرامون این فیلم نداشتند.
ابلق نیز که یکی دیگر از فیلمهای برندهشده در جشنواره فیلم فجر امسال است، بدون هیچ نظر تخریبیای، توانست ۸۷ درصد از نظرات مثبت کاربران شبکههای اجتماعی را از آنِ خود کند. بیشتر کاربران نسبت به بازیِ چشمگیرِ هوتن شکیبا و الناز شاکردوست، گریمهای انجام شده، کارگردانیِ نرگس آبیار و همچنین محتوای خوب این فیلم ابراز خرسندی و رضایت کرده بودند. در مقابل ۸ درصد از افراد نیز به مسائلی همچون بازیِ نهچندان متفاوت هوتن شکیبا و ضعف در نویسندگی فیلمنامه انتقاد داشتند. ۵ درصد از کاربران هم نسبت به این فیلم رویکرد خاصی نداشتند و صرفا سوالاتی را پیرامون آن مطرح کرده بودند.
زالاوا به کارگردانی ارسلان امیری بهعنوان یک فیلم اولی، توانست اکثر نظرات مثبت کاربران شبکههای اجتماعی و حتی برخی از منتقدان را از آن خود کند. این فیلم در سیونهمین جشنواره فیلم فجر برندهی جایزهی بهترین بازیگر مکمل مرد و بهترین فیلمنامه شد. کاربرانی که پیرامون این فیلم واکنشهای مثبتی از خود نشان داده بودند نیز به بازیِ خوب پویا رحیمی سام و نوید پورفرج اشاره داشتند و برخی نیز معتقد بودند همین که مسعود فراستی این فیلم را تایید کرده است، بسیار ویژگی مثبتی برای آن محسوب میشود. البته عدهای از افراد نیز نسبت به قصهی خطی و مِلوی فیلم انتقاد داشتند و یا آن را ضعیف برمیشماردند.
فیلم مامان به کارگردانی آرش انیسی، از دیگر فیلمهای جشنواره فیلم فجر است که توانست جایزهی بهترین بازیگر زن را از آن خود کند. ۹۸ درصد از کاربران شبکههای اجتماعی با استفاده از اموجیهایی نظیر 👌 و یا 😍 علاقهی خود را نسبت به این فیلم ابراز کرده بودند. ۲ درصد نیز اگرچه نسبت به میدان دادن به جوانها و تازهکارها خرسند بودند، اما از اینکه پس از نمایش فیلم، این افراد خودشان را دست بالا میگیرند، ابراز ناراحتی کرده بودند.
تک تیرانداز در جشنواره فیلم فجر امسال، برندهی جایزهی بهترین فیلم از نگاه ملی شد اما واکنشها نسبت به این فیلم تا حدی متفاوت است. این فیلم نسبت به سایر فیلمهایی که در این جشنواره جایزه گرفتهاند، نظرات مثبت کمتری را به خود اختصاص داده است. عدهای از افراد با حالتی تمسخرآمیز اذعان داشتند که این فیلم مناسب پخش در شبکه یک صداوسیماست؛ و یا اینکه ایران ۸ سال جنگ کرد اما در حد ۸۰۰ سال از آن فیلم ساختند و … . برخی نیز از اینکه چهره و قد و قامت کامبیز دیرباز مشابهِ شهید واقعی نیست، انتقاد داشتند. البته در این میان بسیاری از افراد بودند که تک تیرانداز را با فیلمهای خارجیای همچون American sniper و Enemy at the Gates مقایسه میکردند و ساخت چنین فیلمی در ایران را مورد تحسین قرار میدادند.
روشن فیلمی از روحالله حجازی است که توانست جایزهی بهترین بازیگر مرد را از آن خود کند. ۷۹ درصد از کاربران شبکههای اجتماعی نیز نسبت به بازیِ خوب رضا عطاران و سیامک انصاری در کنار یکدیگر و همچنین کارگردانیِ حرفهایِ حجازی، واکنش مثبتی داشتند اما در این میان عدهای از افراد نسبت به برخی از سخنان عطاران درخصوص کرونا واکنش انتقادی داشته و گفته بودند که اگر دلواپس هستند ای کاش جشنواره را برگزار نمیکردند. علاوه بر این، عدهای از کاربران، منتقد ۲ فیلمه بودن تعدادی از بازیگران در جشنواره امسال نیز بودند. ۶ درصد از کاربران شبکههای اجتماعی نظر کاملا منفیای نسبت به فیلم «روشن» داشتند و آن را فاقد ارزش میپنداشتند.
حواشی جشنواره
سیونهمین جشنواره فیلم فجر همانند سایر جشنوارهها در سالهای قبل، خالی از حواشی نبوده است. در جشنوارهی امسال نیز حواشی متعددی بوجود آمد که در ادامه بدان پرداخته میشود:
الف) عدم رعایت پروتکلها در جشنواره:
از جمله حواشیای که از همان ابتدای جشنواره تا انتها، بسیار گفته و شنیده میشد بحث رعایت نکردن فاصلههای اجتماعی و درآوردن ماسک توسط برخی از بازیگران در هنگام عکاسی بود. این موضوع توسط کاربران شبکههای اجتماعی نیز بسیار مورد توجه قرار داشت. اکثرا نسبت به رعایت نکردن این پروتکلها توسط سلبریتیها واکنشهای منفی نشان داده بودند و برخی نیز نسبت به اینکه بسیاری از اماکن و نمایشگاهها همچون نمایشگاه کتاب، وقایع مهم مذهبی مانند ایام فاطمیه، محرم، اربعین و… بهخاطر کرونا تعطیل شده بود، اما جشنواره فیلم فجر در این شرایط پابرجا ماند انتقادات شدیدی داشتند.
ب) سوال خبرنگار از پژمان جمشیدی و واکنش بازیگران
در حاشیه جشنواره فیلم فجر و در نشست خبری فیلم خطفرضی خبرنگاری با طرح یک سوال از پژمان جمشیدی که اغلب کاربران و حتی مجری نشست آن را توهین آمیز خواندند حاشیه ساز شد. سوال وی (امیر فرض الهی) این بود که «آقای جمشیدی در فوتبال که به جایی نرسیدید فکر نمی کنید که برای دیده شدن راه های بهتری هم وجود دارد؟ و دیده شدن صرفا با ورود به بازیگری نیست؟»
طرح این سوال با واکنش آزیتا حاجیان مواجه شد که خبرنگاران را به بی انصافی متهم کرد. در جریان این اتفاق بسیاری از هنرمندان از جمله آزیتا حاجیان هم در نشست خبری و هم در مصاحبهای حمایت خود را از پژمان جمشیدی اعلام داشت. همچنین محراب قاسمخانی، فریبا نادری و بسیاری از هنرمندان دیگر با انتشار پستی در صفحه خود از پژمان جمشیدی حمایت کردند.
در این بین کاربران نیز چه در کامنتها و چه با انتشار پست در فضای مجازی، در اغلب موارد پژمان جمشیدی را مورد حمایت قرار داده و کار خبرنگار را یک حقه برای دیده شدن میدانستند. اغلب پستها و کامنتها پیرامون این جریان در حمایت از ژمانت جمشیدی و مثبت بوده است که خودرا حامی تام وی چه در فوتبال و چه در بازیگری ایشان میدانستند.
پ) استایل نوید محمدزاده:
نوید محمدزاده در جشنواره فیلم فجر امسال، در حالی بر روی صحنه حاضر شد که پوشش و استایلی نامتناسب با عرف جامعه پوشیده بود و همین موضوع باعث حواشی بسیاری در شبکههای اجتماعی شد. برخی از کاربران معتقد بودند این کار محمدزاده بسیار زیرکانه و هوشمندانه است و بهنوعی اعتراض به شرایط نامساعد جامعه را نشان میدهد؛ اما برخی دیگر که اتفاقا از طرفداران او بودند، نسبت به این سبک لباس پوشیدن او انتقاد داشتند. برخی نیز با حالتی تمسخرآمیز نسبت به نوع و سبک لباس پوشیدن نوید محمدزاده واکنشهایی منفی از خود بروز داده بودند.
ت) سخن حاشیهساز رضا عطاران:
یکی دیگر از حواشی بوجود آمده پیرامون جشنواره فجر، سخنی است که رضا عطاران پس از دریافت سیمرغ خود، درخصوص واکسن کرونا گفت. او پس از حاضر شدن بر روی صحنه اینگونه گفت:«ایشالا که زدن واکسن شروع شده، سریعتر انجام بشه؛ مثلا برای هر شهر یه آمپولزن نذارن تا سرعت بگیره. انشاءالله خلاص بشیم از این ماجرا». در این میان کاربران شبکههای اجتماعی، ضمن اعتراض به نوع ادبیات رضا عطاران، معتقد بودند که او میتوانست نسبت به زحمات بیحدواندازهی کادر درمان بیتفاوت نباشد و از آنها تشکر کند. البته عدهای از کاربران نیز نسبت به اصلِ سخن عطاران مبنی بر سریعتر واکسینه شدن مردم، واکنشهای مثبت و تاییدکنندهای داشتند. و صحبت عطاران را زیرکانه خواندند.
ث) فوت علی انصاریان و گریههای الناز حبیبی و پژمان جمشیدی:
علی انصاریان در اولین جشنوارهی فیلم فجر خود، در شرایطی حضور پیدا کرد که جسمش نبود، اما روحش در میان حضار و بازیگران حضور داشت. او در جشنواره امسال، در فیلم “رمانتیسم عماد و طوبا” نقشآفرینی کرده بود اما متاسفانه پیش از آغاز جشنواره، بر اثر کرونا جان خود را از دست داد. به همین خاطر برخی از بازیگران از جمله الناز حبیبی و پژمان جمشیدی با حضور در کلیپ کوتاهی پیرامون علی انصاریان، سعی در زنده نگهداشتن یاد او در جشنواره داشتند و هر دوی آنها در آن کلیپ به گریه افتادند. پژمان جمشیدی نیز در انتها از حضار درخواست کرد تا به یاد و احترام انصاریان، ایستاده او را تشویق کنند. در این میان بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی نیز با کلیپ پخش شده در جشنواره و واکنشهای پژمان جمشیدی و الناز حبیبی، همدردی کردند اما برخی نیز معتقد بودند این حرفها نوشدارو پس از مرگ سهراب است چراکه قبل از فوت علی انصاریان بسیاری از اهالی سینما از ورود او به عرصهی بازیگری ناخرسند بودند و به او توهین میکردند.
همچنین لازم به ذکر است اکثر بازیگرانی که در جشنواره حضور پیدا کرده بودند، با لباسها و ماسکهایی مشکی بودند که بهنظر میرسد انتخاب این رنگ برای همدردی با فوت علی انصاریان و در نگاه کلیتر، همدردی با شرایط سخت و بغرنجی است که تک تک ایرانیان در کشور با آن مواجه هستند.
شما می توانید متن منتشر شده در خبرگزاری فارس در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۹۹ را در اینجا بخوانید